کلمات کلیدی : سرب در لوازم آرایشی, محصولات زیبایی, حد مجاز سرب, مراقبت از لب, رنگ آمیزی صورت کودکان, لیپ استیک, غذا و دارو آمریکا, استات سرب .
سازمان نظارت بر غذا، دارو ،آرایشی و بهداشتی ایالات متحده آمریکا در دسامبر سال ۲۰۱۶ میلادی اقدام به انتشار یک راهنمای پیشنهادی برای تعیین حداکثر حد مجاز سرب در محصولات زیبایی و مراقبت از لب نمود که بر اساس این راهنما محصولاتی از این دست مجازند حداکثر حاوی ۱۰ قسمت در یک میلیون قسمت یا ۱۰ پی پی ام از این ماده داشته باشند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط دانشمندان این سازمان معتبر جهانی این میزان از سرب در محصولات زیبایی و مراقبت از لب، ریسکی برای سلامت افراد مصرف کننده ندارند. این سازمان اعلام می نماید این میزان از سرب با رعایت اصول GMP دست یافتنی است و توصیه می کند تا کشورهای دیگر نیز این میزان حداکثری را ملاک قرار دهند.
البته مسئولین FDA اعلام می دارند برای محدود نمودن دریافت سرب توسط مصرف کنندگان لازم است تا آموزش های لازم در اختیار تولیدکنندگان جدیدی که قصد ورود به این مارکت را دارند و همچنین تولید کنندگانی که از قبل اقدام به تولید این دسته از محصولات می نموده اند قرار گیرد.
این دسته از محصولات عبارتند از: انواع لیپ استیک ، برق لب ، خط لب و همچنین محصولات دیگری مانند سایه های چشم ، پودر ها و حتی شامپو ها و لوسیون های بدن. البته این راهنما شامل محصولات ، داروها و رنگ مو های حاوی استات سرب نمی گردد.
FDA یادآور می گردد این راهنما یک قانون یا دستورالعمل اجباری نیست بلکه تنها یک پیشنهاد در جهت سلامتی بیشتر مصرف کنندگان است. البته در حال حاضر قوانین موجود در اروپا ، کانادا و برخی دیگر از کشورها محدودیت وجود حداکثر ۱۰ ppm سرب را برای چنین محصولاتی اعمال می نمایند.
بر اساس بررسی های صورت گرفته بر روی ۴۰۰ محصول لب و محصولات دیگر موجود در مارکت امریکا در سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ میزان سرب یافت شده بر اساس الگوی یکسان سنجش به صورت میانگین ۱٫۰۹ پی پی ام بوده است . البته مواردی هم از سرب بالای ۱۰ ppm گزارش شده است.
مواجهه با فلزات سنگین می تواند موجب ایجاد اختلال در سلامتی انسان گردد، فلزات سنگین به دلیل اینکه قابلیت تجزیه بیولوژیکی دارند و به علاوه می توانند در بدن تجمیع شوند می توانند بسیار خطرناک باشند. فلز سرب عمدتاً از راه دستگاه گوارش وارد بدن می شود. میزان سرب جذب شده از راه پوست معمولا کمتر از ۱ % میباشد. خانمهای باردار و کودکان از آسیب پذیرترین گروه هـا در برابر آلودگی با فلز سرب محسوب مـی گردند.
میزان حد مجاز سرب در بدن انسان چقدر است؟
سازمان جهانی بهداشت حداکثر میزان مجاز سـرب در خـون افراد بالغ را ۲۰ الی ۳۰ میکروگرم در دسی لیتر و در کودکان را ۱۵ الی ۲۰ میکروگرم در دسی لیتر تعیین نموده است. سرب می تواند موجب بروز سرطان و بیماری های ناگوار دیگری نیز گردد.
متاسفانه نتایج تحقیقات صورت گرفته در نقاط مختلف کشور از جمله کرمان و بم … حاکی از آن است میزان سرب موجود در محصولات زیبایی لب نمونه گیری شده از سطح مارکت خصوصا در سطح دست فروشی و فروشگاه های غیر معتبر بیش از حد مجاز است.
سرب از طریق پوست قابلیت جذب داشته و می تواند موجب مسمومیت گردد. علایم مسمومیت حاد با سرب شامل بی اشتهایی، تهوع، ضعف، بی حالی و تشنج می باشد که ممکن است به آسیب مغزی و آسیب برگشت پذیر کلیه نیز منجر گردد.” اطلاعیه شماره ۵۹ :مسمومیت با سرب”
سرب می تواند در مواد اولیه ، رنگ ، تثبیت کننده ها و حتی در گرد و خاک موجود در فضای کارخانجات تولیدی محصولات مراقبت و زیبایی لب وجود داشته باشد.
متاسفانه یکی دیگر از جاهایی که احتمال مواجهه با این فلز سنگین وجود دارد رنگ آمیزی فانتزی صورت کودکان در مهد کودک ها یا شهر های بازی است و رنگهای بکار گرفته شده برای اینکار نیز می تواند منبعی خطرناک برای جذب سرب از طریق پوست کودکان یا نوجوانان باشد.
به مصرف کنندگان محترم توصیه می گردد از خریداری و مصرف محصولات بی کیفیت ( ارائه شده در سطح خیابان ها ؛ آنچه دست فروشان می فروشند) جدا خودداری گردد و تنها محصولاتی را انتخاب نمایند که یا تولید داخل است و توسط وزارت بهداشت پروانه ساخت دریافت نموده اند یا وارداتی هستند و مجوز توزیع قانونی دریافت نموده اند .
توصیه ی دیگر ما خریداری این محصول، حتی المقدور از داروخانه ها یا فروشگاه های معتبر و دارای پروانه صنفی است. همچنین به والدین عزیز توصیه می شود حتی الامکان از رنگ آمیزی چهره کودکانشان به صورت فانتزی و تفریحی نیز بپرهیزند. /. ₰
دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو
