کلمات کلیدی: روغن لاک پشت, محصولات کازمتیک, تخم لاک پشت, سوپ لاک پشت, جوانسازی پوست, قدرت ترمیم پوست, چین و چروک صورت, فرمولاسیون, ناحیه تناسلی لاک پشت .
لاکپشت از حیوانات بسیار جالبی است که سالیان دراز عمر میکند و کمتر مریض میشود و میتواند برای مدتهای مدید غذا نخورد. برای قرن ها، لاک پشت ها و تخم های آنها توسط مردم بومی امریکا برای غذا و روغن شکار شده اند، اما تعداد لاک پشت ها و تخم های که این بومیان شکار نموده اند در مقایسه با آنچه که مهاجران اروپایی مورد بهره برداری قرار داده اند نسبتا کم است.
هنگامی که اروپاییها مناطقی را کشف کردند که پر از لاک پشت بود شروع به استفاده از آنها در مقیاس صنعتی نمودند. آنها از تخم لاک پشت و بخش هایی از بدن لاک پشت روغن استحصال نمودند که می توانست به عنوان روغن پخت و پز تازه استفاده شود و یا برای براق نمودن چرم و یا یک روان کننده یا سوخت گرمایی یا روشنایی استفاده شود.
حتی در اواخر قرن ١٩سوپ لاک پشت به عنوان یک غذای محبوب و عمومی مورد استفاده قرار می گرفته است. البته سوپ لاک پشت سبز هم اکنون نیز در برخی از نقاط آمریکا و شاید تایلند ساخته میشود.
روغن لاک پشت در محصولات کازمتیک
اما ورود مشتقات لاک پشت به حوزه محصولات کازمتیک موضوع و مقوله دیگری است. هر چند شواهد و مستنداتی مبنی بر استفاده روغن لاک پشت برای مراقبت از پوست توسط ساکنین بومی آمریکا وجود دارد اما تا سال های ۱۹۳۰ به هیچ وجه گزارشی در زمینه استفاده این مشتقات و به خصوص روغن لاک پشت در کرم و محصولات کازمتیک اروپایی وجود ندارد.
کار بر روی این مواد از سوی اروپاییان با تحقیقات مشابه آلمانها و فرانسویان به ظاهر آغاز شد، تحقیقاتی که اعلام می نمود هورمون ها و دیگر عصاره های مشتق شده از بافت های لاک پشت در کرم های پوستی می تواند مفید باشد.
یکی از تولید کنندگان محصولات کازمتیک در آن سالها یک محصول گران قیمت حاوی هورمون لاک پشت را تبلیغ می نمود. محصولی که ادعایی مبنی بر وجود عصاره هایی از پوست بدن لاک پشت داشت و می گفت که موجب جوانسازی پوست می شود.
واضح بود که پس از این حرکت نوآورانه بسیاری از کمپانی ها اقدام به عملی مشابه نمودند و تولید و عرضه روغن لاک پشت به عنوان یک ماده موثره عمومیت یافت. این کمپانی ها در اثبات ادعای خود به عمر طولانی و قدرت ترمیم پوست لاک پشت اشاره داشته و در تبلیغات خود می گفتند با استفاده از این محصولات به نحوی جادویی چین و چروک صورت تان را برطرف نمایید.
در دهه ١٩٣٠ روغن های لاک پشت در دسته وسیعی از محصولات کازمتیک اعم از عطر ، صابون ، کرم های صورت ، انواع پاک کننده، کرم دست، افزاینده رشد مژه و ریمل بکار می رفته اند.
به فرمولاسیون زیر که در سال ١٩٣٧ یعنی حدود ٨٠ سال قبل ارائه شده است نگاهی بیندازید:
در این محصول به میزان ۰٫۵ درصد از روغن لاک پشت استفاده شده است. هر چند شور و شوق استفاده از روغن لاک پشت بتدریج و تا قبل از آغاز جنگ جهانی دوم کاهش یافت اما تولید این محصولان تا سالهای ١٩٧٠ نیز ادامه یافت.
[su_quote]از جمله کمپانی معروف Estée Lauder’s کرمی تحت نام Re-Nutriv’ را در سال ١٩۵٧ یعنی حدود ۶١ سال قبل ارائه داد که حاوی روغن لاک پشت ، روغن کوسه و رویال ژلی بود و در ظرف جاری با روکش طلا به قیمت ١١۵ دلار فروخته میشد.[/su_quote]
لاکپشتها، سنگ پشت یا کَشَفها سردهای هستند از راستهٔ لاکپشتسانان. لاکپشتسانان از بیکمانان هستند، آبپردهدارانی (خزندگانی) با لاک استخوانی پشتی و لاک استخوانی شکمی هستند که کمربند اندام حرکتی آنها درون دندههاست و دندان ندارند. از ۳۰۰ گونهٔ موجود برخی از آنها شدیداً در معرض انقراض قرار دارند. از گونههای معروف آن میشود به لاکپشت زینی، لاکپشت چرمی و لاکپشتهای سهچنگالی اشاره کرد.
گونه لاک پشت های بزرگ دریایی در بسیاری از مناطق جهان در معرض نابودی قرار دارند. خرید روغن لاک پشت ، شکارچیان لاک پشت های دریایی را تشویق کرده و انقراض این گونه را تسریع می کند.
روغن لاک پشت معمولا از ماهیچه و بافت ناحیه تناسلی لاک پشت بزرگ دریایی گرفته می شود و به همین دلیل گیاهخواران و دوستداران حیوانات در جهان ، خواستار لغو استفاده از این روغن شدند در محصولات کازمتیک نیز روغن ها و امولینت های گیاهی به عنوان جایگزینی برای روغن لاک پشت پیشنهاد و ارائه شده است.
امروزه استفاده از مشتقات لاک پشت به دلایل اخلاقی ، ملاحظات محیط زیستی ، احتمال انتقال انواع بیماری ها ، بروز آلرژی … ممنوع است و اگر هم محصولی با این ادعا وجود داشته باشد مطمئنا غیر قانونی است.
دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو