کلمات کلیدی: شاهدانه, کانابیدیول, CBD, صنعت کازمتیک, کانابیس, کانابینوئید, اندوکانابینوئید, تتراهیدروکانابینول, مسکالین, کازمتولوژیک, اندوکانابینومیمتیک .
اخیرا کانابیس یا جزء اصلی سازنده آن کانابیدیول یا CBD به عنوان یک ماده موثره کازمتیک در کانون توجه قرار گرفته است. این امر پس از کشف اثرات فیزیولوژیک رسپتورهای کانابینوئید و لیگاندهای اندوژنوز ، اندوکانابینوئید آن، که احتمال دارا بودن پتانسیل های متعددی برای آن مى رفت و بخصوص پیش بینی احتمال استفاده از ترکیباتی که بتوانند موجب اثر بر این رسپتور گردند بیشتر مورد توجه قرار گرفت.
بهبود عملکرد سد دفاعی فیزیکى پوست ، تسکین پاسخ های التهابی و کاهش و بهبود حس خارش، برخی از اثرات درمانی عموما مورد تایید توسط بسیاری از تحقیقات in vitro و in Vivo و حتی کارآزمایی های بالینی صورت گرفته بر روی این ترکیب است.
وقتی قرار است روغن دانه های شاهدانه یا عصاره شاهدانه احتمالا برای مصرف در فرمولاسیون های کازمتیک استفاده گردد ، پتانسیل آلایش آن با یک ترکیب سایکواکتیو کانابینوئید همانند ۹-THC باید بدقت مورد بررسی قرار گیرد.
“تتراهیدروکانابینول (Tetrahydrocannabinol) که با نام‌های تی‌اچ‌سی، دلتا۹-تی‌اچ‌سی و دلتا۹-تتراهیدروکانابینول نیز شناخته می‌شود، یکی از گونه‌های کانابینویدها و مادهٔ محرک عصبی اصلی موجود در شاهدانه است.”
این ماده سیستم عصبی مرکزی بدن را تحت تأثیر قرار داده و باعث عوارضی از قبیل سستی، افزایش حساسیت حواس و اختلال در درک محیط می‌شود. تأثیرات فیزیولوژیک تی‌اچ‌سی شامل افزایش سرعت ضربان، خشکی دهان، افزایش اشتها، تعریق بیشتر بدن و کاهش فشار خون است. این ماده در مسکالین دونا آنا و انواع کانابیس‌ها وجود دارد.
بجای استفاده از مواد اولیه مشتق شده از شاهدانه ، استفاده از کانابینومیمتیک ها ، لیگاندهای صناعی در رسپتورهای کانابینوئید، یا ترکیبات دیگری ( که سنتز اینتراسلولی و تخریب اندوکانابینوئیدها را تعدیل مى نماید ) نیز مورد سنجش های متعددی قرار گرفته است.
پس از کشف Δ۹-THC ( تتراهیدروکانابینول) در گیاه کانابیس به عنوان یک ماده بیواکتیو و دارای اثرات فیزیولوژیکال و سنتز شیمیایی آنالوگهای آن ، تحقیقات کانابینوئید راه خود را برای کشف و شناسایی سیستمى تحت عنوان اندوکانابینوئید سیستم (endocannabinoid system (ECS آغاز نمود.
همراه با لیگاندهای اندوژنوز رسپتور کانابینوئید ( اندوکانابینوئیدها) endocannabinoid system ECS شامل رسپتورهای کانابینوئید و آنزیم های مسئول برای ساخت و از بین بردن اندوکانابینوئیدها مى باشد.
گیرنده‌های کانابینویید(Cannabinoid receptor) نوعی از گیرنده‌های سطح سلول هستند که به خانواده گیرنده‌های پروتیین جی تعلق دارند که به وسیله گروهى از لیگاندها فعال می‌شوند. اندوکانابینوییدها (در بدن پستانداران ساخته می‌شود), کانابینوئیدهای گیاهی مانند تتراهیدروکانابینول و کانابینوئیدهای سنتتیک مانند HU-210. همه انواع کانابینویید محلول در چربی هستند.
دو نوع مختلف از رسپتور های کانابینوئیدی به نام های نوع (١ و ٢ cannabinoid receptor-1 (CB1R) and cannabinoid receptor-2 (CB2R تا کنون شناخته و از بافت پستانداران استخراج شده است. CB1R به صورت آشکاری در سیستم اعصاب مرکزی برای مثال در مغز ، طناب نخاعی و ترمینال های اعصاب پریفرال بیان مى گردد و البته در سلول های ایمنی و پوست هم وجود دارد و بیان مى شود.
در حالی که نقش و نحوه عملکرد این گیرنده ها هنوز مورد بحث قرار دارد ، بیان CB1R and CB2R در محیط های کشت سلولی کراتینوسیتها و پوست مکررا گزارش شده است. به دلیل وجود این گیرنده در پوست و گزارشاتی مبنى بر تاثیر این ترکیبات بر سیستم میکروبیوم بدن انسان از جمله پوست ، و با تمرکز بر این احتمالات، مصارف موضعی درماتولوژیک و کازمتولوژیک آنتاگونیست های رسپتور کانابینوئید مورد توجه قرار گرفته است.
مى دانیم، ارائه هرنوع ماده موثره یا اولیه در کازمتیک نه تنها لازم است تا اثرات مثبتی از لحاظ عملکردی ارائه دهد بلکه باید از منظر سلامت و عدم ایجاد عوارض ناخواسته نیز کاملا مورد تایید قرار گیرد. کانابینومیمتیک ها به عنوان یک ماده اولیه کازمتیک که ممکن است مشتق از ترکیبات اندوکانابینوئید- میمیکینگ بوده باشند ، پتانسیل عوارض احتمالی ناخواسته سایکولوتیکال آنها نیز در کانون توجه متخصصین قرار دارد.
به هر حال نتایج تحقیقات متعدد نشان مى دهد که اندوکانابینومیمتیک ها (endocannabinomimetics) امروزه مى توانند برای بهبود عملکرد سد دفاعی ، کاهش پاسخ های التهابی و بهبود حس خارش بکار آیند و شاید کاندید مناسبی برای پوستهای حساس و آزرده باشند. شاید بزودی باید شاهد بکارگیری این ترکیبات در محصولات درمانی یا کمک درمانی سوریازیس ، درماتیت آتوپیک … بود.
